Στόχοι: Το μάθημα έχει ως στόχο να προσφέρει γνώσεις και ικανότητες ειδικού γνωστικού και
ερευνητικού υποβάθρου στους/τις φοιτητές/τριες στο πεδίο των θεατρικών σπουδών και ευρύτερα των ανθρωπιστικών επιστημών, προάγοντας τη διεπιστημονικότητα και την κριτική σκέψη. Οι φοιτητές/τριες στο μάθημα διδάσκονται σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις στο θέατρο, τη λογοτεχνία και τον
πολιτισμό.
Ειδικότερα, το μάθημα παρουσιάζει ορισμένες βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της τέχνης και του πολιτισμού κορυφαίων στοχαστών στον 20ο αι. Το μάθημα επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει τις/τους φοιτήτριες/έως προς τους βασικούς θεωρητικούς προβληματισμούς και έννοιες σε σχέση με την
καλλιτεχνική δημιουργία, στο επίπεδο της παραγωγής και της πρόσληψή της. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα γνωρίσουν τις κύριες προσεγγίσεις ερμηνείας της τέχνης και της κουλτούρας σήμερα και θα αναπτύξουν ερευνητικές και αναλυτικές ικανότητες και κριτική σκέψη. Θα εξοικειωθούν, επίσης, με τα
κείμενα σημαντικών στοχαστών μέσα από επιλογή αντιπροσωπευτικών αποσπασμάτων από το έργο τους.

Μαθησιακά Αποτελέσματα: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται να:
●    έχουν κατανοήσει βασικούς θεωρητικούς προβληματισμούς και έννοιες που αφορούν την ανάλυση λογοτεχνικών και δραματικών κειμένων και ευρύτερα της καλλιτεχνικής δημιουργίας
●    να γνωρίζουν κύριες προσεγγίσεις ερμηνείας των κειμένων στον 20ο αιώνα
●    να έχουν εξοικειωθεί με τα κείμενα σημαντικών στοχαστών μέσα από επιλογή αντιπροσωπευτικών αποσπασμάτων του έργου τους (γνώση και εφαρμογή)
●    να κατανοούν καλύτερα τα κείμενα
●    να έχουν αποκτήσει την ικανότητα να περιγράψουν και να συγκρίνουν διαφορετικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις καθώς και να εφαρμόζουν μια θεωρία σε κείμενο της επιλογής τους (εφαρμογή)
●    να έχουν συνειδητοποιήσει την πολιτική και πολιτισμική σημασία της θεωρίας και την εμπλοκή της στην κατανόηση και την παραγωγή τέχνης
●    να έχουν εξασκηθεί στην έρευνα και τη συγγραφή επιστημονικής εργασίας στο χώρο των θεατρικών, πολιτισμικών και ανθρωπιστικών σπουδών, υιοθετώντας διεπιστημονική σκοπιά
●    να έχουν οξύνει την κριτική τους σκέψη και αναπτύξει μια φιλοσοφική θεώρηση της τέχνης και του πολιτισμού
 

●    Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
●    Αυτόνομη εργασία
●    Ομαδική εργασία
●    Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
●    Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
●    Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
●    Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
●    Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
●    Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης Επίσης,
●    Κριτική και αναλυτική σκέψη
●    Εξοικείωση με φιλοσοφικές ιδέες και θεωρίες
●    Διεπιστημονική έρευνα
 

Το μάθημα θα επικεντρωθεί σε θεωρίες που αναπτύχθηκαν γύρω από την καλλιτεχνική δημιουργία (λογοτεχνία, θέατρο και ευρύτερα έργα τέχνης) από στοχαστές και κριτικούς του εικοστού αιώνα. Πιο συγκεκριμένα, θα εξεταστούν οι θεωρίες του 'ιστορικού υλισμού', κυρίως του Βάλτερ Μπένγιαμιν για τη λογοτεχνία και το έργο τέχνης στην εποχή της νεωτερικότητας, η 'ψυχαναλυτική θεωρία' ( Ζ.Φρόυντ για τους καλλιτεχνες και τη δημιουργική φαντασία, και αναλύσεις δραματικών έργων) για την καλλιτεχνική δημιουργία, και η θεωρία φύλου (κυρίως Β.Γουλφ, Ε. Σιξού).
Θα επικεντρωθούμε σε ζητήματα της σχέσης του έργου τέχνης με την ιστορική πραγματικότητα, ιδιαίτερα τη νεωτερική εποχή, με το καλλιτεχνικό υποκείμενο και το ζήτημα της γραφής, σε ζητήματα δημιουργικότητας και διαφορετικών εννοιολογήσεων της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας με τις συνακόλουθες αισθητικές και πολιτικές προεκτάσεις των θεωριών υπό εξέταση.

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 μαθήματα. Η διδάσκουσα έχει αναρτήσει στο eclass όλα τα κριτικά κείμενα υπό εξέταση, ώστε να έχουν πρόσβαση όλοι οι φοιτητές/τριες σε αυτά

*Η αρίθμηση αναφέρεται στην αντίστοιχη εβδομάδα του μαθήματος.

1. Εισαγωγή στις σύγχρονες προσεγγίσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας
2. Ιστορικός υλισμός/κριτική θεωρία
3. Ιστορικός υλισμός/κριτική θεωρία Ζητήματα Νεωτερικότητας
4. Ιστορικός υλισμός/κριτική θεωρία
5. Ιστορικός υλισμός/κριτική θεωρία
6. Ψυχανάλυση και τέχνη
7. Ψυχανάλυση και τέχνη
8. Ψυχανάλυση και τέχνη
9.    Γυναικεία    γραφή    και    ζητηματα δημιουργίας
10.    Γυναικεία    γραφή    και    ζητηματα δημιουργίας
11.    Γυναικεία    γραφή    και    ζητηματα δημιουργίας
12.    Γυναικεία    γραφή    και    ζητηματα δημιουργίας
13. Παρουσιάσεις και υποβολή εργασιών

 

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις

20

Σεμινάρια με ασκήσεις πράξης που εστιάζουν στην εφαρμογή
μεθοδολογιών και ανάλυση μελετών περίπτωσης /
Διαδραστική
διδασκαλία/Παρουσιάσεις
 

39

Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας Συγγραφή εργασίας / εργασιών

36

Μικρές ατομικές / ομαδικές εργασίες εξάσκησης

10

Αυτοτελής μελέτη

25

Σύνολο Μαθήματος 

125

Βιβλιογραφική έρευνα και Γραπτή εργασία που αφορά την ανάπτυξη δοκιμίου
Ατομική παρουσίαση
Τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις αξιολόγησης γνωστοποιούνται από την αρχή του εξαμήνου στους/στις φοιτητές /τριες μέσω του e-class, στις περιγραφές μαθημάτων του Προγράμματος
Σπουδών που αναρτάται κάθε ακ. έτος στην ιστοσελίδα του Τμήματος και αναφέρονται και προφορικά στην τάξη.
 

•    Αθανασίου, Αθηνά, επιμ. (2006). Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Αθήνα:Πλέθρον.
•    Auslander, Ph. (2008). Theory for Performance Studies, London: Routledge.
•    Barry, P. (2013). Γνωριµία µε τη θεωρία: Αθήνα: Βιβλιόραµα.
•    Benjamin, W. (1994) Σαρλ Μπωντλαίρ, ένας λυρικός στην ακμή του καπιταλισμού, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
•    Benjamin, W (2013). Για το έργο τέχνης: τρία δοκίμια, Αθήνα: Πλέθρον.
•    Benjamin, W. (2017). Για τον Μπρεχτ, Αθήνα :Έρμα.

•    Benjamin, W. (2017). Η καταγωγή του γερμανικού πένθιμου δράματος, Αθήνα: Ηριδανός.
•    Beardsley, Monroe C. (1989). Ιστορία των αισθητικών θεωριών, Aθήνα: Νεφέλη.
•    Βuck-Morss, S. ( 2009). H διαλεκτική του βλέπειν. Ηράκλειο: Πανεπιστήμιο Κρήτης.
•    Γεωργοπούλου, Β. και Σπυροπούλου, Αγγ. Επιμ. (2014). Θεάτρου Πόλις, τχ. 1, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Σχολή Καλών Τεχνών, Πανεπιστημίου Πελοποννήσου http://ts.uop.gr.
•    Cixous, H. (2005)«Γράφοντας (στα) τυφλά», εισαγωγή-μτφρ. Ευγενία Γραμματικοπούλου, Ποίηση, τχ. 25, άνοιξη-καλοκαίρι 2005, σσ. 206-220.
•    Cixous, H. (2006).«Το φύλο ή το κεφάλι;», στο Αθηνά Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, Νήσος, Αθήνα, σσ. 225-234.
•    Cixous, H. (2014). «Και εντούτοις αυτή γράφει!», μτφρ. Φοίβη Γιαννίση, Κατερίνα Ηλιοπούλου, επίμετρο Φοίβη Γιαννίση, Εξαμηνιαίο περιοδικό για τη διερεύνηση του ποιητικού φαινομένου [φρμκ]- φάρμακο, τχ. 3, σσ. 73-81.
•    Cixous, H.(2013). «Συνομιλίες», στο K. M. Newton (επιμ.), Η λογοτεχνική θεωρία του εικοστού αιώνα, μτφρ. Αθανάσιος Κατσικερός, Κώστας Σπαθαράκης, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, .
•    Γουλφ, Β. (1999). Δοκίμια. Αθήνα: Scripta.
•    Γουλφ, Β. (2015). Ένα δικό σου δωμάτιο, Αθήνα: Οδυσσέας.
•    Cain, W. κ.ά., επιμ. (2001). The Norton Anthology of Theory and Criticism. U.S.: Norton.
•    Carlson, M. (1984). Theories of the Theatre: A Historical and Critical Survey from the Greeks to the Present. Ithaca: Cornell University Press.
•    Cuddon, J. A. (2010). Λεξικό λογοτεχνικών όρων και Θεωρίας της λογοτεχνίας, Αθήνα: Μεταίχμιο.
•    Eagleton, T. (2008). Εισαγωγή στη Θεωρία της Λογοτεχνίας. Αθήνα: Οδυσσέας.
•    Fortier, M. (2002). Theory/Theatre: An Introduction, London: Routledge.
•    Freud, S. (1994).Ψυχανάλυση και Λογοτεχνία. Αθήνα: Επίκουρος.
•    Freud, S. (2001). Ο ποιητής και η φαντασίωση. Αθήνα: Πλέθρον.
•    Freud, S. (2017).Λογοτεχνία, τέχνη και ψυχανάλυση. Αθήνα:Νίκας.
•    Lukács G. (1957). Μελέτες για τον ευρωπαϊκό ρεαλισμό.  Αθήνα: Εκδοτικό Ινστιτούτο Αθηνών.
•    Newton K.M. επιμ. (2013). Η λογοτεχνική θεωρία του εικοστού αιώνα. Ηράκλειο: Παν. Εκδόσεις Κρήτης.
•    Smith, Ph. Πολιτισμική θεωρία (2006). Αθήνα: Κριτική.
•    Σπυροπούλου, Αγγ. (Άνοιξη- Καλοκαίρι 2005) «Επίμετρο. Η Βιρτζίνια Γουλφ, η ποίηση και η ποιητική μυθοπλασία», ΠΟΙΗΣΗ, τχ. 25, σελ. 82-90.
•    Σπυροπούλου, Αγγ. επιμ. (2007), Βάλτερ Μπένγιαμιν: Εικόνες και μύθοι της νεωτερικότητας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
•    Σπυροπούλου, Αγγ. (Ιανουάριος-Μάρτιος 2007) «Νεωτερικός Πολιτισμός, φιλοσοφία της ιστορίας και τέχνη στο ύστερο έργο του Βάλτερ Μπένγιαμιν», Σύγχρονα Θέματα, τχ. 96, σελ.59-68.
•    Spiropoulou, A. (2010). Virginia Woolf, Modernity and History: Constellations with Walter Benjamin.
Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Palgrave-Macmillan.
•    Spiropoulou, A. (2010) “The Cult of the New and the Work of Critique”, The International Journal of the Arts in Society, τχ.  4- 5, σελ. 217-226.
•    Σπυροπούλου, Αγγ.(2010) .«Η μνήμη του χαμένου χρόνου. Από τις ‘ομοιότητες’ του Προυστ στις ‘συστοιχίες’ του Μπένγιαμιν μέσω των μπωντλαιρικών ‘ανταποκρίσεων’», Αξιολογικά, τχ. 22, σελ. 143- 160.
•    Χρυσανθόπουλος, Μ. (2005).Tο όνειρο στη λογοτεχνία: Aρτεμίδωρος και Φρόυντ. Aθήνα: Eξάντας.
 

https://eclass.uop.gr/courses/TS367/